Likwidacja WIBOR

WIBOR ( Warsaw Interbank Offered Rate) jest wskaźnikiem, który określa wysokość oprocentowania na rynku międzybankowym. Inaczej mówiąc, jest to wysokość oprocentowania na jaką umawiają się banki, w sytuacji, w której chcą pożyczać od siebie pieniądze. Zgodnie z założeniem stawka WIBOR powinna być odzwierciedleniem zawieranych depozytów na ryku międzybankowym w Polsce. Jednak od 2008 r., z uwagi na małą liczbę transakcji międzybankowych nie mogą one stanowić zbioru danych, który pozwoliłby na ustalenie wskaźnika WIBOR. Problem zatem istnieje w sposobie ustalania stawki WIBOR, a rzeczywistą stawką za którą banki pożyczają między sobą pieniądze.

Wskaźnik WIBOR ustalany jest bezpośrednio, jako średnia arytmetyczna proponowanych stawek największych banków krajowych. Wartość wskaźnika WIBOR powinien mieścić się pomiędzy ustaloną przez Radę Polityki Pieniężnej stopą depozytową i stopą lombardową, które to są ustalane w oparciu o inflację.

WIBOR występuje w kilku wariantach, a najpopularniejszymi są WIBOR M1, 3M, 6M i 12M.

Podmiotem, który odpowiada za rozpowszechnianie informacji o WIBOR jest GPW Benchmark S.A.

Wskaźnik WIBOR ustalany jest każdego dnia roboczego, na podstawie danych, które są przekazywane od największych krajowych banków. Wspomniane dane przekazywane są do podmiotu GPW Benchmark S.A.

W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że znaczna większość kredytów hipotecznych udzielanych w Polsce, to kredyty ze zmianą stopą procentową. Oznacza to, że kredytobiorcy nie są w stanie ocenić, jaki będzie całkowity koszt kredytu, gdyż miesięczna rata może maleć i rosnąc w zależności od sytuacji polityczno-ekonomicznej. W skład wysokości miesięcznej raty kredytu wchodzi część kapitałowa (czyli oddajemy pożyczony kapitał) i część odsetka, na którą składa się właśnie WIBOR (teoretycznie koszt pożyczenia pieniądza) + marża banku (zarobek banku) przeważnie stała wynikająca z umowy).

Zatem, precyzując, RATA KREDYTU = CZĘŚĆ KAPITAŁOWA + CZĘŚĆ ODSETKOWA (WIBOR + MARŻA).

W obecnej sytuacji gospodarczej banki podnoszą wskaźnik WIBOR, ponieważ Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe, co powoduje wzrost wskaźnika referencyjnego i zwiększenie rat kredytu hipotecznych. W sytuacji, w której banki zaczynają podnosić składkę WIBOR, kredytobiorcy odczuwają to we wzroście miesięcznych rat kredytu. W umowach kredytu hipotecznego, najczęściej stosowny jest WIBOR 3M lub 6M, co oznacza, że bank co trzy lub sześć miesięcy aktualizuje ratę kredytu o aktualnie obowiązujące wskaźnik WIBOR.

Stosowanie w umowach kredytowych stawki WIBOR może być uznane za nieuczciwe z tego względu, że bank jest zarówno stroną umowy kredytu, która czerpie zyski z faktu, że pożyczyła pieniądze i jednocześnie ma wpływ na ustalanie stawki WIBOR, który jest elementem raty kredytu.  

Wątpliwość zatem budzi fakt, czy banki, skoro mają dużą dowolność w procesie ustalania stawki WIBOR nie starają się zawyżyć wskaźnika, aby uzyskać dodatkowy zarobek na kredytobiorcach. Co istotne stawka WIBOR nie odzwierciedla rzeczywistej stawki za którą banki pozyskują finansowanie na rynku międzybankowym. Przedstawiając przykład, stawka WIBOR została ustalona na 7%, natomiast realnie bank pożycza pieniądze za 4%, zatem różnica 3% stanowi dodatkowy zarobek dla banku.

W ostatnim czasie, w mediach zrobiło się głośno na temat postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie, zgodnie z którym Sąd stwierdził, że na czas trwania procesu sądowego zasadnym jest usunięcie stawki WIBOR z umowy kredytu hipotecznego. Skutkiem powyższego postanowienia jest, iż do miesięcznej raty kredytu hipotecznego bank nie może doliczyć wskaźnika WIBOR. W takich okoliczność na wysokość raty kredyty będzie miała wpływ jedynie część kapitałowa i marża banku. Dzięki temu kredytobiorcy będą spłacać miesięczną ratą ok. 70 % niższą niż dotychczas. Jest to szczególnie korzystna sytuacji w obecnych czasach, gdy stopy procentowe są na rekordowo wysokim poziomie, co ma przełożenie na znaczny wzrost rat kredytowych.

W trakcie trwania postępowania sądowego należy wykazać, że wskaźnik WIBOR, od którego w największym stopni zależy wysokość raty kredytu, nie jest ustalany w jasny i przejrzysty sposób dla kredytobiorcy. Żądania kredytobiorców są nastepujące:

 – stwierdzenie nieważności umowy kredytu złotówkowego – skutkiem powyższego jest, że umowa traktowana jest jakby nigdy nie została zawarta. Oznacza to, że strony będą musiały zwrócić wszystko co dotychczas sobie świadczyły.

 – likwidacja WIBOR – sąd może uznać, że WIBOR jest nieuczciwym zapisem umownym i usunąć go z umowy. Dzięki temu na ratę kredyty będzie składała się część kapitałowo i marża banku.

– odzyskanie całego zapłacony dotychczas WIBOR

Wybór żądania, który będzie podstawą pozwu jest ustalany indywidualnie w zależności od okoliczności danego przypadku.

Wytoczenie powództwa przeciwko bankowi może doprowadzić do uwolnienia się od wysokich rat kredytu. Jak wspomniano w poprzednim akapicie, w przypadku korzystnego rozstrzygnięcia w sądzie, kredytobiorca będzie mógł liczyć na odzyskanie wpłaconej dotychczas stawki WIOBR, unieważnienie umowy, lub usunięcie z umowy niedozwolonego zapisu, które dotyczy ustalania wskaźnika WIBOR. Pierwsze sprawy o usunięcie WIBOR z umowy kredytów są już w sądach.

Stosownie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2022 r., sygn. akt III CZP 40/22 „sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. Postanowienia takie, jeśli spełniają kryteria uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta w rozumieniu art. 3851 k.c.”

Powyższa uchwała została wydane w sprawie kredytu hipotecznego tzw. frankowego, jednak przyjąć należy, że zachowuje ona swoją aktualność również do kredytów hipotecznych złotówkowych.

Specjalizujemy się reprezentowaniu klientów indywidualnych i przedsiębiorców w sporach z bankami. Posiadamy bogate doświadczenie procesowe w sprawach przeciwko bankom. Zdobytą wiedzę wykorzystujemy, aby uzyskać najkorzystniejszy wynik w trakcie trwania spraw sądowych naszych Klientów.  Naszym priorytetem jest zapewnienie profesjonalnej obsługi prawnej, komfortu oraz bezpieczeństwa w postępowaniu przeciwko instytucjom rynku finansowego.