Stwierdzenie nieważności umowy kredytu w wyroku sądu jest dla konsumenta rozwiązaniem bardzo korzystnym. Taki wyrok rodzi bowiem konieczność rozliczenia nieważnej umowy kredytu i uwalnia kredytobiorcę z konieczności comiesięcznej spłaty zawyżonej raty kredytu.

Od pewnego czasu, zdarzają się przypadki w tzw. sprawach frankowych, w których po prawomocnych rozstrzygnięciach stwierdzających nieważność umowy kredytu, bank pozywa kredytobiorcę o zapłatę tytułem wynagrodzenia za korzystanie z kapitału banku. Powództwa takie mają charakter incydentalny. Banki nagłaśniają sam fakt wytoczenia takiego powództwa, ponieważ, jak się zdaje, próbują zniechęcić kredytobiorców do dochodzenia ich własnych roszczeń Faktycznie jednak, na dzień sporządzenia niniejszego artykułu (sierpień 2021), nie zapadł w Polsce żaden prawomocny wyrok, który uznałby roszczenie banku dot. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Poniżej znajdziesz argumentację prawną przemawiającą brakiem zasadności roszczeń banku dotyczących wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Przede wszystkim, bank nie ma żadnych podstaw prawnych dla tego rodzaju roszczenia. Nie wiadomo na jakiej podstawie banki żądają zapłaty takiego wynagrodzenia oraz w jaki sposób (na jakiej podstawie prawnej) wyliczają jego wysokość.

Gdyby również przyjąć koncepcję Banku – dot. możliwości dochodzenia wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, to Bank nie poniósłby żadnych negatywnych konsekwencji związanych ze stosowaniem klauzul abuzywnych. Jedyną konsekwencją Banku byłaby konieczność dochodzenia swojego roszczenia na drodze sądowej, co jednak nie stanowi wystarczającej niedogodności, nie stanowi tzw. efektu odstraszającego i nie realizuje prewencyjnych założeń Dyrektywy 93/13/EWG. Dyrektywa ta zaś stanowi podstawę przepisów dot. ochrony konsumenckiej.

Warto również w tym miejscu przywołać stanowisko Prezesa UOKiK, który wprost przyznał, iż dochodzenie przez Bank wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w sytuacji stwierdzenia nieważności jest niezasadne oraz sprzeczne z Dyrektywą 93/13/EWG. Jak wskazał Prezes UOKiK rozwiązanie oparte na przyznaniu przedsiębiorcy roszczeń do żądania „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” czy też odsetek od udostępnionego kapitału w związku z unieważnieniem umowy w konsekwencji stwierdzenia abuzywności postanowień umownych byłoby sprzeczne z Dyrektywą 93/13/EWG, której celem jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów.

Prowadziłoby to bowiem do możliwości uzyskania korzyści finansowych przez przedsiębiorcę w związku ze stosowaniem względem słabszej strony umowy postanowienia o niedozwolonym charakterze, co w konsekwencji oznaczałoby wyeliminowanie zniechęcającego ekonomicznego skutku wywieranego na przedsiębiorcę, gdyż mogłoby to stanowić zachętę do stosowania rzeczonych warunków. Kredytodawca uznałby bowiem, że nawet gdyby umowa o kredyt hipoteczny miała zostać unieważniona z uwagi na stosowanie postanowień abuzywnych, to przysługiwałoby mu nadal bliżej nieokreślone „wynagrodzenie (o nieustalonej) wartości, być może nawet – w ocenie przedsiębiorcy – w większej wysokości niż wynikałoby to z pierwotnych warunków umowny, co gwarantowałoby opłacalność wskazanego postępowania. (Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie wyroku TSUE w sprawie C-260/18 i jego skutków dla umów zawieranych w obrocie konsumenckim).

Reasumując, brak jest podstawy prawnej dla dochodzenia przez bank wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Takie roszczenie sprzeczne jest również z celem Dyrektywy 93/13/EWG, której celem jest tzw. efekt odstraszający, który ma zniechęcać przedsiębiorcę do stosowania nieuczciwych warunków umownych.

Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu.